MBA ဘာလဲ

Master of Business Administration (MBA)၊ Master of Arts (M.A) နှင့် Master of Science (M.Sc) စသည့်ဘွဲ့များသည် ဘွဲ့လွန်ပညာရေးအဆင့်များ ဖြစ်ကြသော်လည်း ရည်ရွယ်ချက်၊ သင်ကြားနည်း၊ သင်ရိုးညွှန်းတမ်း၊လိုအပ်သော လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များတွင် အဓိက
ကွာခြားမှုများ ရှိပါသည်။

၁။ MBA နှင့် M.A M.Sc. ဘွဲ့များ၏ ကွာခြားချက်များ

(၁/၁) အာရုံစူးစိုက်မှု(Focus)
(က)MBA သည် စီးပွားရေး စီမံခန့်ခွဲမှု (General Management)၊ ခေါင်းဆောင်မှု (Leadership) နှင့်ဗျူဟာမြောက် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခြင်း (Strategic Decision-making) တို့ကို အဓိကထားသည်။
(ခ)M.Sc သည် သီးခြား ဘာသာရပ်တစ်ခု (ဥပမာ- ဘဏ္ဍာရေး၊ ဒေတာသိပ္ပံ၊ စျေးကွက်ရှာဖွေရေး) ၏နက်နဲသော နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ/သုတေသန (Technical /Research) အပိုင်းကို အဓိကထားသည်။
(ဂ) M.A သည် သီးခြားဘာသာရပ်တစ်ခု (ဥပမာ- စီးပွားရေးပညာ၊ လူမှုဗေဒ၊ သမိုင်း) ၏သဘောတရားပိုင်းဆိုင်ရာ (Theoretical) နှင့် သုတေသန (Research) အပိုင်းကို အဓိကထားသည်။

(၁/၂) သင်ရိုးပုံစံ(Curriculum)
(က)MBA သည် ကျယ်ပြန့်သော ဘာသာရပ်များ (Finance, Marketing, Operations, Strategy, HR) ကိုခြုံငုံမိစေရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားပြီး အဖွဲ့လိုက် ပရောဂျက်များ (Team Projects) နှင့် ဖြစ်ရပ်လေ့လာချက်များ (Case Studies) ကို အသုံးပြုသည်။
(ခ) M.Sc သည် အထူးပြု ဘာသာရပ်တစ်ခုတည်းကိုသာ နက်နက်နဲနဲ သင်ယူရပြီး ပို့ချချက်များ (Lectures)၊ဓာတ်ခွဲခန်း (Lab Work) နှင့် ကျမ်းပြုစုခြင်း (Thesis) တို့ကို အလေးပေးသည်။
(ဂ) M.A သည် သီအိုရီများ (Theories)၊ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှု (Critical Analysis) နှင့် သုတေသန နည်းလမ်းများ(Research Methods) ကို အလေးပေးကာ စာတမ်း ပြုစုခြင်း (Dissertation) လိုအပ်နိုင်သည်။

(၁/၃) လိုအပ်သော အတွေ့အကြုံ (Experience)
(က) MBA တက်ရောက်ရန်အတွက် လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ မဖြစ်မနေ လိုအပ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် (၂) နှစ်မှ (၅) နှစ် သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသော လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ (အထူးသဖြင့် စီမံခန့်ခွဲမှု အတွေ့အကြုံ) ကိုလိုအပ်သည်။
(ခ) M.Sc တက်ရောက်ရန်အတွက် လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ အများအားဖြင့် မလိုအပ်ပါ။ ဘွဲ့ရပြီးခါစကျောင်းသားများ အတွက် ပိုမိုသင့်လျော်ပါသည်။
(ဂ) M.A တက်ရောက်ရန်အတွက် လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ အများအားဖြင့် မလိုအပ်ပါ။ ဘွဲ့ရပြီးခါစကျောင်းသားများ အတွက် ပိုမိုသင့်လျော်ပါသည်။

(၁/၄) သင်ယူရသည့်ရည်ရွယ်ချက်(Learning Objective)
(က) MBA ကို လက်ရှိအလုပ်အကိုင်မှ အဆင့်မြင့် စီမံခန့်ခွဲမှု သို့မဟုတ် ခေါင်းဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍသို့ရာထူးတိုးမြှင့်ရန် သို့မဟုတ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း လမ်း ကြောင်းပြောင်းရန်အတွက် ရည်ရွယ်၍သင်ယူကြပါသည်။
(ခ) M.Sc ကို သီးခြားနယ်ပယ်တစ်ခုတွင် ကျွမ်းကျင်သူ (Specialist) တစ်ဦးဖြစ်လာရန် သို့မဟုတ် ပါရဂူဘွဲ့ (Ph.D.) ဆက်လက်သင်ယူရန်အတွက် ရည်ရွယ်၍ သင်ယူကြပါသည်။
(ဂ) M.A – သုတေသီ (Researcher)၊ ပညာရှင် (Academic) သို့မဟုတ် သက်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်၏သဘောတရားများကို နက်နက်နဲနဲ နားလည်သူဖြစ်လာရန် အတွက် ရည်ရွယ်၍ သင်ယူကြပါသည်။

(၁/၅) သင်ကြားနည်းစနစ်(Teaching Method)
(က) MBA တွင် အတွေ့အကြုံကို အခြေခံသော သင်ယူမှု (Experiential Learning)၊ ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်မှု (Networking) နှင့် လက်တွေ့ကျသော ပြဿနာဖြေရှင်းမှု (Practical Problem-Solving)များဖြင့်သင်ကြားပေးပါသည်။
(ခ) M.Sc – စာသင်ခန်းပို့ချမှု (Traditional Lectures)၊ သုတေသနနှင့် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ သင်ခန်းစာများ (Technical Coursework) များဖြင့် သင်ကြားပေးပါသည်။
(ဂ) M.A – ပို့ချချက်များ၊ စာဖတ်ခြင်းများ (Readings)၊ ဆွေးနွေးမှုများ (Discussions) နှင့် ကျယ်ပြန့်သောစာရေးသားမှု (Extensive Writing) များဖြင့် သင်ကြားပေးပါသည်။

(၁/၆) အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဆိုင်ရာမျှော်မှန်းချက် (Career Goals)
(က)MBA -ကို စီးပွားရေး မန်နေဂျာ (General Manager)၊ အမှုဆောင် အရာရှိချုပ် (CEO)၊ ဌာနဆိုင်ရာဒါရိုက်တာ (Department Director)ဖြစ်လိုသူများ တက်ရောက်သင်ယူကြပါသည်။
(ခ)M.Sc ကို ဘဏ္ဍာရေး လေ့လာဆန်းစစ်သူ (Financial Analyst)၊ ဒေတာ သိပ္ပံပညာရှင် (Data Scientist)၊သုတေသန ပညာရှင် (Research Scientist) ဖြစ်လိုသူများ တက်ရောက်သင်ယူကြပါသည်။
(ဂ)M.A ကို စီးပွားရေး ပညာရှင် (Economist)၊ ဆရာ/ကထိက (Professor)၊ မူဝါဒ ရေးဆွဲသူ (Policy Analyst) ဖြစ်လိုသူများ တက်ရောက်သင်ယူကြပါသည်။

(၁/၇) ဥပမာများ
(က)MBA – အင်ဂျင်နီယာ လုပ်ငန်းတွင် ၅ နှစ် အတွေ့အကြုံရှိသူတစ်ဦးသည် မိမိ၏ ကုမ္ပဏီကိုဦးဆောင်နိုင်သည့် အဆင့်မြင့် စီမံခန့်ခွဲမှု ရာထူးသို့ တက်လိုသည်။ MBA သည် ၎င်းတို့အား ဘဏ္ဍာရေး၊စျေးကွက်ရှာဖွေရေးနှင့် ခေါင်းဆောင်မှု စသည့် လုပ်ငန်းနယ်ပယ်အားလုံးကို ခြုံငုံသိမြင်စေပြီး ပိုမိုကြီးမားသောစီးပွားရေး ဆုံး ဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်ရန် ကူညီပေး သည်။
(ခ) M.Sc- ကွန်ပျူတာသိပ္ပံ ဘွဲ့ရပြီးခါစ ကျောင်းသားတစ်ဦးသည် ပိုမိုနက်နဲသောသင်ယူမှု ဘာသာရပ်တွင်အထူးပြု လို သည်။ ၎င်းတို့သည် M.Sc in Data Science ကို ရွေးချယ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုဘွဲ့သည် ၎င်းတို့အားနည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုများကို အတိမ်အနက်ဆုံး သင်ကြားပေးမည်ဖြစ်ကာ ကုမ္ပဏီ၏နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ဌာနတွင် နည်းပညာကျွမ်းကျင်သူ (Technical Specialist) အဖြစ် လုပ်ကိုင်နိုင်မည်။
(ဂ) M.A စီးပွားရေးပညာ ဘွဲ့ရတစ်ဦးသည် စီးပွားရေး သီအိုရီများ (Economic Theories) နှင့် နိုင်ငံတော်၏မူဝါဒများအပေါ် နက်နဲစွာ သုတေသနပြုလိုသည်။ ၎င်းတို့သည် M.A in Economics ကို ရွေးချယ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ထိုဘွဲ့သည် ၎င်းတို့အား သုတေသနလုပ်ငန်းများနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသည့်
အခန်းကဏ္ဍများတွင် အဓိက လုပ်ကိုင် နိုင်ရန် ပြင်ဆင်ပေးမည်။

၂။ MBA ဟု သီးသန့်ခေါ်ဆိုရခြင်း အကြောင်းရင်း

MBA ကို ရိုးရိုး M.A (သို့မဟုတ်) M.Sc in Business လို့ မခေါ်ဘဲ သီးခြား Master of Business Administration (MBA) ဟု ခေါ်ဆိုရခြင်းမှာ ၎င်း၏ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဆန်မှု (Professional Nature) နှင့် ရည်ရွယ်ချက်ထူးခြားမှု (Distinct Purpose) ကြောင့်ဖြစ်သည်။ အဓိက အကြောင်းရင်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်

(၂/၁) Professional Degree ဖြစ်ခြင်း:
M.A နှင့် M.Sc ဘွဲ့များသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ (Academic) ဘွဲ့များဖြစ်ပြီး သုတေသန၊နက်နဲသော သီအိုရီဆိုင်ရာ ဗဟုသုတများ တိုးပွားရန် ရည်ရွယ်သည်။ MBA သည် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် (Professional) ဘွဲ့ဖြစ်ပြီး လက်တွေ့လုပ်ငန်းခွင်တွင် တိုက်ရိုက်အသုံးချနိုင်သည့် စီမံခန့်ခွဲမှု၊ ခေါင်းဆောင်မှုနှင့်စီးပွားရေးဗျူဟာ ကျွမ်းကျင်မှုများ (practical skills) ကို ပြင်ဆင်ပေးသည်။ ၎င်းသည် ရှေ့နေများအတွက် J.D. (Juris Doctor) သို့မဟုတ် ဆရာဝန်များအတွက် M.D. (Doctor of Medicine) တို့ကဲ့သို့ တိကျသောပရော်ဖက်ရှင်နယ် အခန်းကဏ္ဍအတွက် ရည်ရွယ်သည်။

(၂/၂) Generalist Management Focus:
MBA သည် အထူးပြု ဘာသာရပ်တစ်ခုတည်းကိုသာ နက်နဲစွာ သင်ကြားခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခု လည်ပတ်ရာတွင် ပါဝင်သည့် ဘာသာရပ်အားလုံး (ဘဏ္ဍာရေး၊ စျေးကွက်ရှာဖွေရေး၊စစ်ဆင်ရေး၊ စီမံခန့်ခွဲမှု၊ HR) ကို ခြုံငုံပြီး ဗျူဟာမြောက် နားလည်မှု (Strategic Understanding) ကိုပေးသည်။ ၎င်းသည် အထွေထွေမန်နေဂျာ (General Manager) နှင့် ခေါင်းဆောင် (Leader)များအတွက်ပြင်ဆင်ပေးသည်။ M.Sc in Finance သို့မဟုတ် M.Sc in Marketing ကဲ့သို့သော အခြား Master ဘွဲ့များသည်သီးခြားနယ်ပယ်တစ်ခုတွင် ကျွမ်းကျင်မှု (specialization) ကိုသာ အဓိကထားသည်။

(၂/၃) Work Experience လိုအပ်ချက်
MBA ပရိုဂရမ်အများစုသည် ဝင်ခွင့်အတွက် သိသာထင်ရှားသော လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံကို မဖြစ်မနေလိုအပ်သည်။ ဤအချက်သည် MBA ကို M.A/M.Sc တို့နှင့် ရှင်းလင်းစွာ ကွဲပြားစေသည်။ အတွေ့အကြုံရှိပရော်ဖက်ရှင်နယ်များ စုစည်းရာနေရာဖြစ်သောကြောင့်၊ သင်ကြားမှုပုံစံသည် အတွေ့အကြုံများကိုဖလှယ်ခြင်းနှင့် ဖြစ်ရပ်မှန် လေ့လာခြင်း (Case Study) များအပေါ် အခြေခံသည်။

၃။ MBA ၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ထူးခြားသော ဝိသေသလက္ခဏာများ

(၃/၁) MBA ၏ သမိုင်းကြောင်း (History of the MBA)
MBA ဘွဲ့၏ မူလအစသည် ၂၀ ရာစုအစောပိုင်း၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် စက်မှုတော်လှန်ရေး (Industrial Revolution) ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ကြီးထွားလာချိန်နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ကုမ္ပဏီများသည် ရှုပ်ထွေးသော လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကို စီမံခန့်ခွဲရန်နှင့် ထိရောက်မှု (efficiency) ကို
မြှင့်တင်ရန်အတွက် ပုံစံတကျ သင်ကြားထားသော စီမံခန့်ခွဲသူများ (Formally Trained Managers) ကိုလိုအပ်လာခဲ့သည်။
(က) အစောဆုံး အဆင့် (၁၉၀၀): ၁၉၀၀ ခုနှစ်တွင် Dartmouth College ရှိ Tuck School of Business မှပထမဆုံး အဆင့်မြင့် စီးပွားရေးပညာဘွဲ့ဖြစ်သော Master of Science in Commerce (M.S.C) ကိုစတင်မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် MBA ၏ ရှေ့ပြေးဖြစ်သည်။
(ခ) MBA ပေါ်ပေါက်လာခြင်း (၁၉၀၈):၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင် Harvard Graduate School of Business Administration (ယခု Harvard Business School) မှ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး Master of Business Administration (MBA)ပရိုဂရမ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ထိုခေတ်က သင်ရိုးညွှန်းတမ်းသည် စက်မှုလုပ်ငန်း ထိရောက်မှုမြှင့်တင်ရန် အတွက် ဖရက်ဒရစ် ဝင်းစလိုး တေလာ (Frederick Winslow Taylor) ၏ သိပ္ပံနည်းကျ စီမံခန့်ခွဲမှု(Scientific Management) သီအိုရီအပေါ် အခြေခံခဲ့သည်။
(ဂ) ဖြစ်စဉ်လေ့လာမှု နည်းလမ်း(Case Study Method): ဟားဗတ်မှ တီထွင်ခဲ့သော ဖြစ်စဉ်လေ့လာမှုနည်းလမ်းသည် MBA သင်ကြားရေး၏ အဓိက ဝိသေသ လက္ခဏာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဖြစ်ရပ်မှန်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းဖြင့် ကျောင်းသားများသည် လက်တွေ့ကျသော ပြဿနာဖြေရှင်းမှုစွမ်းရည် များကို သင်ယူခဲ့ကြသည်။
(ဃ) ကမ္ဘာအနှံ့ ပြန့်ပွားလာခြင်း: ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးတွင် အမေရိကန် စီးပွားရေး၏ကြီးထွားလာမှုနှင့်အတူ MBA ဘွဲ့သည် နိုင်ငံတကာသို့ စတင်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ကနေဒါ၌၎င်း၊ ၁၉၅၇ ခုနှစ်တွင် ဥရောပရှိ INSEAD တွင်၎င်း၊ MBA ပရိုဂရမ်များ စတင်ခဲ့သည်။
(င) ခေတ်မီဆန်းသစ်မှု: ယနေ့ခေတ်တွင် MBA ပရိုဂရမ်များသည် တစ်ချိန်ကလို ၂ နှစ်ကြာ Full-Time ပရိုဂရမ်များအပြင် လုပ်ငန်းခွင်ဝင်နေသူများအတွက် Executive MBA (EMBA) နှင့် Online MBA စသည့်ပုံစံ မျိုးစုံဖြင့် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

(၃/၂) MBA ၏ ထူးခြားသော ဝိသေသလက္ခဏာများ (Distinct Characteristics)
MBA ပရိုဂရမ်များကို ရိုးရိုး Master ဘွဲ့များထက် ထူးခြားစေသည့် အဓိက လက္ခဏာများမှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

(က) Generalist Curriculum နှင့် Holistic View
MBA သည် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှု တစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ကြည့်ရှုနိုင်သည့် ဘက်စုံကျသော အမြင် (Holistic View)ကို ပေးသည်။ ကျောင်းသားများသည် ဘဏ္ဍာရေး၊ စျေးကွက်ရှာဖွေရေး၊ စစ်ဆင်ရေး၊ စီးပွားရေး ဗျူဟာ (Business Strategy) နှင့် ခေါင်းဆောင်မှု စသည့် အဓိက လုပ်ငန်းနယ်ပယ်အားလုံး၏ အခြေခံများကိုနားလည်ရမည်။ ဥပမာ: ဈေးကွက်ရှာဖွေရေး ဒါရိုက်တာ (Marketing Director) ဖြစ်လာမည့်သူတစ်ဦးသည် M.Sc in Marketing တွင် စျေးကွက်ရှာဖွေရေး နည်းစနစ်များကို နက်နက်နဲနဲ သင်ယူမည်။ သို့သော် MBA တွင်မူ၊ဈေးကွက်ရှာဖွေရေး ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် ကုမ္ပဏီ၏ ဘဏ္ဍာရေး၊ ထုတ်လုပ်ရေး (Operations) နှင့်လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် (HR) တို့အပေါ် မည်သို့ သက်ရောက်မှုရှိသည်ကိုပါ နားလည်ပြီး ဗျူဟာမြောက်စဉ်းစားတတ်လာမည်။
(ခ) Case Study နည်းလမ်းနှင့် လက်တွေ့ကျသော အသုံးချမှု
MBA သင်ကြားရေး၏ အမာခံမှာ ဖြစ်ရပ်လေ့လာချက် နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကျောင်းသားများအားစီးပွားရေးလုပ်ငန်း ဖြစ်ရပ်မှန်များ (real-world business problems) ကို လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးအဖြေရှာစေသည်။ ဥပမာ: MBA အတန်းတစ်ခုတွင် ကျောင်းသားများသည် ကြီးမားသောနည်းပညာကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ စျေးကွက်ဝေစုကျဆင်း နေသည့် ဖြစ်ရပ် (Case Study) ကို လေ့လာရသည်။၎င်းတို့သည် ပြဿနာ၏အကြောင်းရင်းကို ရှာဖွေခြင်း၊ ပြိုင်ဘက် များကို ဆန်းစစ်ခြင်း၊ ဘဏ္ဍာရေးအချက်အလက်များကို တွက်ချက်ခြင်းနှင့် ကုမ္ပဏီကို ပြန်လည် နာလန်ထူစေမည့် ဗျူဟာမြောက်အစီအစဉ်တစ်ခုကို အဖွဲ့လိုက် ချမှတ်ရသည်။ ဤနည်းလမ်းသည် သီအိုရီများကို အလွတ်ကျက်မှတ်ခြင်း ထက်လက်တွေ့ကျသော ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်မှု (decision-making) ကို အလေးပေးသည်။
(ဂ) Networking နှင့် Peer Learning
MBA ပရိုဂရမ်များသည် မတူညီသော လုပ်ငန်းနယ်ပယ်နှင့် နောက်ခံများမှ လာရောက်သော အတွေ့အကြုံရှိပရော် ဖက်ရှင်နယ်များကို စုစည်းထားသည်။ ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်မှု (Networking) သည် MBA ၏အဖိုးမဖြတ်နိုင်သော အစိတ် အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဥပမာ: အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးသည် ဘဏ္ဍာရေးနယ်ပယ်မှကျောင်း သား၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု (Healthcare) နယ်ပယ်မှ ကျောင်းသားနှင့်စျေးကွက်ရှာဖွေရေးနယ်ပယ်မှ ကျောင်းသားတို့နှင့် အတူ အဖွဲ့လိုက် ပရောဂျက်များ လုပ်ကိုင်ရသည်။ဤအပြန်အလှန် သင်ယူမှု (Peer Learning) ကြောင့် ၎င်းတို့သည် မတူညီသော စက်မှုလုပ်ငန်းများ၏အမြင်နှင့် စိန်ခေါ်မှုများကို နားလည်လာပြီး ပိုမိုပြည့်စုံသော ခေါင်းဆောင်မှုစွမ်းရည် (leadership skills) ကိုရရှိစေသည်။
(ဃ) Career Transformation/Accelerated Growth
MBA သည် ရာထူးတိုးတက်မှု အရှိန်မြှင့်ရန်၊ အလုပ်အကိုင် လမ်းကြောင်းပြောင်းရန် သို့မဟုတ်ကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခု စတင်ရန်အတွက် အသုံးပြုသည့် ပြောင်းလဲစေနိုင်သော ကိရိယာ (Transformative Tool) တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဥပမာ: အလယ်အလတ်အဆင့် စီမံခန့်ခွဲသူ (Mid-level Manager) တစ်ဦးသည် MBA ရယူပြီးနောက် ပိုမိုကြီးမားသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် အကြီးတန်း စီမံခန့်ခွဲသူ (Senior- level Manager) အဖြစ် ရာထူး တိုးမြှင့် ရရှိနိုင်သည်။ သို့မဟုတ် ၎င်း၏ နည်းပညာနောက်ခံ ဗဟုသုတကို MBA မှရရှိသော စီးပွားရေးကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ပေါင်းစပ်ကာ အောင်မြင်သော နည်းပညာစတင်လုပ်ငန်း (Tech Startup)ကို တည် ထောင်နိုင်သည်။အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော်၊ MBA သည် M.A နှင့် M.Sc ဘွဲ့များကဲ့သို့ သီးခြားပညာရပ်တစ်ခု၏ သီအိုရီ သို့မဟုတ်နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အတိမ်အနက်ကို အဓိကထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ လက်တွေ့ကျသော စီးပွားရေး

ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ ဗျူဟာများ ကို မတူညီသော နောက်ခံရှိ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်များအားသင်ကြားပေးသည့် ထူးခြားသော ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဘွဲ့တစ်ခု ဖြစ်ပါကြောင်း။

ဥက္ကာမြင့် (OMEGA Consultancy)

zawgyi

Master of Business Administration (MBA)၊ Master of Arts (M.A) ႏွင့္ Master of Science (M.Sc) စသည့္ဘြဲ႕မ်ားသည္ ဘြဲ႕လြန္ပညာေရးအဆင့္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ရည္႐ြယ္ခ်က္၊ သင္ၾကားနည္း၊ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္း၊လိုအပ္ေသာ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ အဓိက
ကြာျခားမႈမ်ား ရွိပါသည္။

၁။ MBA ႏွင့္ M.A M.Sc. ဘြဲ႕မ်ား၏ ကြာျခားခ်က္မ်ား

(၁/၁) အာ႐ုံစူးစိုက္မႈ(Focus)
(က)MBA သည္ စီးပြားေရး စီမံခန႔္ခြဲမႈ (General Management)၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ (Leadership) ႏွင့္ဗ်ဴဟာေျမာက္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း (Strategic Decision-making) တို႔ကို အဓိကထားသည္။
(ခ)M.Sc သည္ သီးျခား ဘာသာရပ္တစ္ခု (ဥပမာ- ဘ႑ာေရး၊ ေဒတာသိပၸံ၊ ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရး) ၏နက္နဲေသာ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ/သုေတသန (Technical /Research) အပိုင္းကို အဓိကထားသည္။
(ဂ) M.A သည္ သီးျခားဘာသာရပ္တစ္ခု (ဥပမာ- စီးပြားေရးပညာ၊ လူမႈေဗဒ၊ သမိုင္း) ၏သေဘာတရားပိုင္းဆိုင္ရာ (Theoretical) ႏွင့္ သုေတသန (Research) အပိုင္းကို အဓိကထားသည္။

(၁/၂) သင္႐ိုးပုံစံ(Curriculum)
(က)MBA သည္ က်ယ္ျပန႔္ေသာ ဘာသာရပ္မ်ား (Finance, Marketing, Operations, Strategy, HR) ကိုၿခဳံငုံမိေစရန္ ဒီဇိုင္းထုတ္ထားၿပီး အဖြဲ႕လိုက္ ပေရာဂ်က္မ်ား (Team Projects) ႏွင့္ ျဖစ္ရပ္ေလ့လာခ်က္မ်ား (Case Studies) ကို အသုံးျပဳသည္။
(ခ) M.Sc သည္ အထူးျပဳ ဘာသာရပ္တစ္ခုတည္းကိုသာ နက္နက္နဲနဲ သင္ယူရၿပီး ပို႔ခ်ခ်က္မ်ား (Lectures)၊ဓာတ္ခြဲခန္း (Lab Work) ႏွင့္ က်မ္းျပဳစုျခင္း (Thesis) တို႔ကို အေလးေပးသည္။
(ဂ) M.A သည္ သီအိုရီမ်ား (Theories)၊ ေဝဖန္ဆန္းစစ္မႈ (Critical Analysis) ႏွင့္ သုေတသန နည္းလမ္းမ်ား(Research Methods) ကို အေလးေပးကာ စာတမ္း ျပဳစုျခင္း (Dissertation) လိုအပ္ႏိုင္သည္။

(၁/၃) လိုအပ္ေသာ အေတြ႕အႀကဳံ (Experience)
(က) MBA တက္ေရာက္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံ မျဖစ္မေန လိုအပ္သည္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ (၂) ႏွစ္မွ (၅) ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ပိုေသာ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံ (အထူးသျဖင့္ စီမံခန႔္ခြဲမႈ အေတြ႕အႀကဳံ) ကိုလိုအပ္သည္။
(ခ) M.Sc တက္ေရာက္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံ အမ်ားအားျဖင့္ မလိုအပ္ပါ။ ဘြဲ႕ရၿပီးခါစေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ပါသည္။
(ဂ) M.A တက္ေရာက္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံ အမ်ားအားျဖင့္ မလိုအပ္ပါ။ ဘြဲ႕ရၿပီးခါစေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ပါသည္။

(၁/၄) သင္ယူရသည့္ရည္႐ြယ္ခ်က္(Learning Objective)
(က) MBA ကို လက္ရွိအလုပ္အကိုင္မွ အဆင့္ျမင့္ စီမံခန႔္ခြဲမႈ သို႔မဟုတ္ ေခါင္းေဆာင္မႈ အခန္းက႑သို႔ရာထူးတိုးျမႇင့္ရန္ သို႔မဟုတ္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း လမ္း ေၾကာင္းေျပာင္းရန္အတြက္ ရည္႐ြယ္၍သင္ယူၾကပါသည္။
(ခ) M.Sc ကို သီးျခားနယ္ပယ္တစ္ခုတြင္ ကြၽမ္းက်င္သူ (Specialist) တစ္ဦးျဖစ္လာရန္ သို႔မဟုတ္ ပါရဂူဘြဲ႕ (Ph.D.) ဆက္လက္သင္ယူရန္အတြက္ ရည္႐ြယ္၍ သင္ယူၾကပါသည္။
(ဂ) M.A – သုေတသီ (Researcher)၊ ပညာရွင္ (Academic) သို႔မဟုတ္ သက္ဆိုင္ရာနယ္ပယ္၏သေဘာတရားမ်ားကို နက္နက္နဲနဲ နားလည္သူျဖစ္လာရန္ အတြက္ ရည္႐ြယ္၍ သင္ယူၾကပါသည္။

(၁/၅) သင္ၾကားနည္းစနစ္(Teaching Method)
(က) MBA တြင္ အေတြ႕အႀကဳံကို အေျခခံေသာ သင္ယူမႈ (Experiential Learning)၊ ကြန္ရက္ခ်ိတ္ဆက္မႈ (Networking) ႏွင့္ လက္ေတြ႕က်ေသာ ျပႆနာေျဖရွင္းမႈ (Practical Problem-Solving)မ်ားျဖင့္သင္ၾကားေပးပါသည္။
(ခ) M.Sc – စာသင္ခန္းပို႔ခ်မႈ (Traditional Lectures)၊ သုေတသနႏွင့္ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ား (Technical Coursework) မ်ားျဖင့္ သင္ၾကားေပးပါသည္။
(ဂ) M.A – ပို႔ခ်ခ်က္မ်ား၊ စာဖတ္ျခင္းမ်ား (Readings)၊ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား (Discussions) ႏွင့္ က်ယ္ျပန႔္ေသာစာေရးသားမႈ (Extensive Writing) မ်ားျဖင့္ သင္ၾကားေပးပါသည္။

(၁/၆) အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ (Career Goals)
(က)MBA -ကို စီးပြားေရး မန္ေနဂ်ာ (General Manager)၊ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ (CEO)၊ ဌာနဆိုင္ရာဒါ႐ိုက္တာ (Department Director)ျဖစ္လိုသူမ်ား တက္ေရာက္သင္ယူၾကပါသည္။
(ခ)M.Sc ကို ဘ႑ာေရး ေလ့လာဆန္းစစ္သူ (Financial Analyst)၊ ေဒတာ သိပၸံပညာရွင္ (Data Scientist)၊သုေတသန ပညာရွင္ (Research Scientist) ျဖစ္လိုသူမ်ား တက္ေရာက္သင္ယူၾကပါသည္။
(ဂ)M.A ကို စီးပြားေရး ပညာရွင္ (Economist)၊ ဆရာ/ကထိက (Professor)၊ မူဝါဒ ေရးဆြဲသူ (Policy Analyst) ျဖစ္လိုသူမ်ား တက္ေရာက္သင္ယူၾကပါသည္။

(၁/၇) ဥပမာမ်ား
(က)MBA – အင္ဂ်င္နီယာ လုပ္ငန္းတြင္ ၅ ႏွစ္ အေတြ႕အႀကဳံရွိသူတစ္ဦးသည္ မိမိ၏ ကုမၸဏီကိုဦးေဆာင္ႏိုင္သည့္ အဆင့္ျမင့္ စီမံခန႔္ခြဲမႈ ရာထူးသို႔ တက္လိုသည္။ MBA သည္ ၎တို႔အား ဘ႑ာေရး၊ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရးႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈ စသည့္ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္အားလုံးကို ၿခဳံငုံသိျမင္ေစၿပီး ပိုမိုႀကီးမားေသာစီးပြားေရး ဆုံး ျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္ ကူညီေပး သည္။
(ခ) M.Sc- ကြန္ပ်ဴတာသိပၸံ ဘြဲ႕ရၿပီးခါစ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးသည္ ပိုမိုနက္နဲေသာသင္ယူမႈ ဘာသာရပ္တြင္အထူးျပဳ လို သည္။ ၎တို႔သည္ M.Sc in Data Science ကို ေ႐ြးခ်ယ္မည္ျဖစ္ၿပီး၊ ထိုဘြဲ႕သည္ ၎တို႔အားနည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားကို အတိမ္အနက္ဆုံး သင္ၾကားေပးမည္ျဖစ္ကာ ကုမၸဏီ၏နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ဌာနတြင္ နည္းပညာကြၽမ္းက်င္သူ (Technical Specialist) အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္မည္။
(ဂ) M.A စီးပြားေရးပညာ ဘြဲ႕ရတစ္ဦးသည္ စီးပြားေရး သီအိုရီမ်ား (Economic Theories) ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏မူဝါဒမ်ားအေပၚ နက္နဲစြာ သုေတသနျပဳလိုသည္။ ၎တို႔သည္ M.A in Economics ကို ေ႐ြးခ်ယ္မည္ျဖစ္ၿပီး၊ထိုဘြဲ႕သည္ ၎တို႔အား သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ားကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာသည့္
အခန္းက႑မ်ားတြင္ အဓိက လုပ္ကိုင္ ႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ေပးမည္။

၂။ MBA ဟု သီးသန႔္ေခၚဆိုရျခင္း အေၾကာင္းရင္း

MBA ကို ႐ိုး႐ိုး M.A (သို႔မဟုတ္) M.Sc in Business လို႔ မေခၚဘဲ သီးျခား Master of Business Administration (MBA) ဟု ေခၚဆိုရျခင္းမွာ ၎၏ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ဆန္မႈ (Professional Nature) ႏွင့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ထူးျခားမႈ (Distinct Purpose) ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အဓိက အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္

(၂/၁) Professional Degree ျဖစ္ျခင္း:
M.A ႏွင့္ M.Sc ဘြဲ႕မ်ားသည္ ပုံမွန္အားျဖင့္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ (Academic) ဘြဲ႕မ်ားျဖစ္ၿပီး သုေတသန၊နက္နဲေသာ သီအိုရီဆိုင္ရာ ဗဟုသုတမ်ား တိုးပြားရန္ ရည္႐ြယ္သည္။ MBA သည္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ (Professional) ဘြဲ႕ျဖစ္ၿပီး လက္ေတြ႕လုပ္ငန္းခြင္တြင္ တိုက္႐ိုက္အသုံးခ်ႏိုင္သည့္ စီမံခန႔္ခြဲမႈ၊ ေခါင္းေဆာင္မႈႏွင့္စီးပြားေရးဗ်ဴဟာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား (practical skills) ကို ျပင္ဆင္ေပးသည္။ ၎သည္ ေရွ႕ေနမ်ားအတြက္ J.D. (Juris Doctor) သို႔မဟုတ္ ဆရာဝန္မ်ားအတြက္ M.D. (Doctor of Medicine) တို႔ကဲ့သို႔ တိက်ေသာပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ အခန္းက႑အတြက္ ရည္႐ြယ္သည္။

(၂/၂) Generalist Management Focus:
MBA သည္ အထူးျပဳ ဘာသာရပ္တစ္ခုတည္းကိုသာ နက္နဲစြာ သင္ၾကားျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲစီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခု လည္ပတ္ရာတြင္ ပါဝင္သည့္ ဘာသာရပ္အားလုံး (ဘ႑ာေရး၊ ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရး၊စစ္ဆင္ေရး၊ စီမံခန႔္ခြဲမႈ၊ HR) ကို ၿခဳံငုံၿပီး ဗ်ဴဟာေျမာက္ နားလည္မႈ (Strategic Understanding) ကိုေပးသည္။ ၎သည္ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ (General Manager) ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ (Leader)မ်ားအတြက္ျပင္ဆင္ေပးသည္။ M.Sc in Finance သို႔မဟုတ္ M.Sc in Marketing ကဲ့သို႔ေသာ အျခား Master ဘြဲ႕မ်ားသည္သီးျခားနယ္ပယ္တစ္ခုတြင္ ကြၽမ္းက်င္မႈ (specialization) ကိုသာ အဓိကထားသည္။

(၂/၃) Work Experience လိုအပ္ခ်က္
MBA ပ႐ိုဂရမ္အမ်ားစုသည္ ဝင္ခြင့္အတြက္ သိသာထင္ရွားေသာ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံကို မျဖစ္မေနလိုအပ္သည္။ ဤအခ်က္သည္ MBA ကို M.A/M.Sc တို႔ႏွင့္ ရွင္းလင္းစြာ ကြဲျပားေစသည္။ အေတြ႕အႀကဳံရွိပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္မ်ား စုစည္းရာေနရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္၊ သင္ၾကားမႈပုံစံသည္ အေတြ႕အႀကဳံမ်ားကိုဖလွယ္ျခင္းႏွင့္ ျဖစ္ရပ္မွန္ ေလ့လာျခင္း (Case Study) မ်ားအေပၚ အေျခခံသည္။

၃။ MBA ၏ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ ထူးျခားေသာ ဝိေသသလကၡဏာမ်ား

(၃/၁) MBA ၏ သမိုင္းေၾကာင္း (History of the MBA)
MBA ဘြဲ႕၏ မူလအစသည္ ၂၀ ရာစုအေစာပိုင္း၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး (Industrial Revolution) ေၾကာင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ႀကီးထြားလာခ်ိန္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္။ကုမၸဏီမ်ားသည္ ရႈပ္ေထြးေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို စီမံခန႔္ခြဲရန္ႏွင့္ ထိေရာက္မႈ (efficiency) ကို
ျမႇင့္တင္ရန္အတြက္ ပုံစံတက် သင္ၾကားထားေသာ စီမံခန႔္ခြဲသူမ်ား (Formally Trained Managers) ကိုလိုအပ္လာခဲ့သည္။
(က) အေစာဆုံး အဆင့္ (၁၉၀၀): ၁၉၀၀ ခုႏွစ္တြင္ Dartmouth College ရွိ Tuck School of Business မွပထမဆုံး အဆင့္ျမင့္ စီးပြားေရးပညာဘြဲ႕ျဖစ္ေသာ Master of Science in Commerce (M.S.C) ကိုစတင္မိတ္ဆက္ခဲ့သည္။ ၎သည္ MBA ၏ ေရွ႕ေျပးျဖစ္သည္။
(ခ) MBA ေပၚေပါက္လာျခင္း (၁၉၀၈):၁၉၀၈ ခုႏွစ္တြင္ Harvard Graduate School of Business Administration (ယခု Harvard Business School) မွ ကမာၻ႔ပထမဆုံး Master of Business Administration (MBA)ပ႐ိုဂရမ္ကို စတင္ခဲ့သည္။ထိုေခတ္က သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းသည္ စက္မႈလုပ္ငန္း ထိေရာက္မႈျမႇင့္တင္ရန္ အတြက္ ဖရက္ဒရစ္ ဝင္းစလိုး ေတလာ (Frederick Winslow Taylor) ၏ သိပၸံနည္းက် စီမံခန႔္ခြဲမႈ(Scientific Management) သီအိုရီအေပၚ အေျခခံခဲ့သည္။
(ဂ) ျဖစ္စဥ္ေလ့လာမႈ နည္းလမ္း(Case Study Method): ဟားဗတ္မွ တီထြင္ခဲ့ေသာ ျဖစ္စဥ္ေလ့လာမႈနည္းလမ္းသည္ MBA သင္ၾကားေရး၏ အဓိက ဝိေသသ လကၡဏာတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္းျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ လက္ေတြ႕က်ေသာ ျပႆနာေျဖရွင္းမႈစြမ္းရည္ မ်ားကို သင္ယူခဲ့ၾကသည္။
(ဃ) ကမာၻအႏွံ႔ ျပန႔္ပြားလာျခင္း: ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီးတြင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရး၏ႀကီးထြားလာမႈႏွင့္အတူ MBA ဘြဲ႕သည္ ႏိုင္ငံတကာသို႔ စတင္ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္တြင္ ကေနဒါ၌၎၊ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ဥေရာပရွိ INSEAD တြင္၎၊ MBA ပ႐ိုဂရမ္မ်ား စတင္ခဲ့သည္။
(င) ေခတ္မီဆန္းသစ္မႈ: ယေန႔ေခတ္တြင္ MBA ပ႐ိုဂရမ္မ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္ကလို ၂ ႏွစ္ၾကာ Full-Time ပ႐ိုဂရမ္မ်ားအျပင္ လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေနသူမ်ားအတြက္ Executive MBA (EMBA) ႏွင့္ Online MBA စသည့္ပုံစံ မ်ိဳးစုံျဖင့္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

(၃/၂) MBA ၏ ထူးျခားေသာ ဝိေသသလကၡဏာမ်ား (Distinct Characteristics)
MBA ပ႐ိုဂရမ္မ်ားကို ႐ိုး႐ိုး Master ဘြဲ႕မ်ားထက္ ထူးျခားေစသည့္ အဓိက လကၡဏာမ်ားမွာေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္-

(က) Generalist Curriculum ႏွင့္ Holistic View
MBA သည္ လုပ္ငန္းေဆာင္႐ြက္မႈ တစ္ခုလုံးကို ၿခဳံငုံသုံးသပ္ၾကည့္ရႈႏိုင္သည့္ ဘက္စုံက်ေသာ အျမင္ (Holistic View)ကို ေပးသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ဘ႑ာေရး၊ ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရး၊ စစ္ဆင္ေရး၊ စီးပြားေရး ဗ်ဴဟာ (Business Strategy) ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈ စသည့္ အဓိက လုပ္ငန္းနယ္ပယ္အားလုံး၏ အေျခခံမ်ားကိုနားလည္ရမည္။ ဥပမာ: ေဈးကြက္ရွာေဖြေရး ဒါ႐ိုက္တာ (Marketing Director) ျဖစ္လာမည့္သူတစ္ဦးသည္ M.Sc in Marketing တြင္ ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရး နည္းစနစ္မ်ားကို နက္နက္နဲနဲ သင္ယူမည္။ သို႔ေသာ္ MBA တြင္မူ၊ေဈးကြက္ရွာေဖြေရး ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ ကုမၸဏီ၏ ဘ႑ာေရး၊ ထုတ္လုပ္ေရး (Operations) ႏွင့္လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ (HR) တို႔အေပၚ မည္သို႔ သက္ေရာက္မႈရွိသည္ကိုပါ နားလည္ၿပီး ဗ်ဴဟာေျမာက္စဥ္းစားတတ္လာမည္။
(ခ) Case Study နည္းလမ္းႏွင့္ လက္ေတြ႕က်ေသာ အသုံးခ်မႈ
MBA သင္ၾကားေရး၏ အမာခံမွာ ျဖစ္ရပ္ေလ့လာခ်က္ နည္းလမ္းျဖစ္သည္။ ၎သည္ ေက်ာင္းသားမ်ားအားစီးပြားေရးလုပ္ငန္း ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား (real-world business problems) ကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီးအေျဖရွာေစသည္။ ဥပမာ: MBA အတန္းတစ္ခုတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ႀကီးမားေသာနည္းပညာကုမၸဏီတစ္ခု၏ ေစ်းကြက္ေဝစုက်ဆင္း ေနသည့္ ျဖစ္ရပ္ (Case Study) ကို ေလ့လာရသည္။၎တို႔သည္ ျပႆနာ၏အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြျခင္း၊ ၿပိဳင္ဘက္ မ်ားကို ဆန္းစစ္ျခင္း၊ ဘ႑ာေရးအခ်က္အလက္မ်ားကို တြက္ခ်က္ျခင္းႏွင့္ ကုမၸဏီကို ျပန္လည္ နာလန္ထူေစမည့္ ဗ်ဴဟာေျမာက္အစီအစဥ္တစ္ခုကို အဖြဲ႕လိုက္ ခ်မွတ္ရသည္။ ဤနည္းလမ္းသည္ သီအိုရီမ်ားကို အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း ထက္လက္ေတြ႕က်ေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္မႈ (decision-making) ကို အေလးေပးသည္။
(ဂ) Networking ႏွင့္ Peer Learning
MBA ပ႐ိုဂရမ္မ်ားသည္ မတူညီေသာ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္ႏွင့္ ေနာက္ခံမ်ားမွ လာေရာက္ေသာ အေတြ႕အႀကဳံရွိပေရာ္ ဖက္ရွင္နယ္မ်ားကို စုစည္းထားသည္။ ကြန္ရက္ခ်ိတ္ဆက္မႈ (Networking) သည္ MBA ၏အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ အစိတ္ အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ဥပမာ: အင္ဂ်င္နီယာတစ္ဦးသည္ ဘ႑ာေရးနယ္ပယ္မွေက်ာင္း သား၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ (Healthcare) နယ္ပယ္မွ ေက်ာင္းသားႏွင့္ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရးနယ္ပယ္မွ ေက်ာင္းသားတို႔ႏွင့္ အတူ အဖြဲ႕လိုက္ ပေရာဂ်က္မ်ား လုပ္ကိုင္ရသည္။ဤအျပန္အလွန္ သင္ယူမႈ (Peer Learning) ေၾကာင့္ ၎တို႔သည္ မတူညီေသာ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၏အျမင္ႏွင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို နားလည္လာၿပီး ပိုမိုျပည့္စုံေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈစြမ္းရည္ (leadership skills) ကိုရရွိေစသည္။
(ဃ) Career Transformation/Accelerated Growth
MBA သည္ ရာထူးတိုးတက္မႈ အရွိန္ျမႇင့္ရန္၊ အလုပ္အကိုင္ လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းရန္ သို႔မဟုတ္ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းတစ္ခု စတင္ရန္အတြက္ အသုံးျပဳသည့္ ေျပာင္းလဲေစႏိုင္ေသာ ကိရိယာ (Transformative Tool) တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ဥပမာ: အလယ္အလတ္အဆင့္ စီမံခန႔္ခြဲသူ (Mid-level Manager) တစ္ဦးသည္ MBA ရယူၿပီးေနာက္ ပိုမိုႀကီးမားေသာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုတြင္ အႀကီးတန္း စီမံခန႔္ခြဲသူ (Senior- level Manager) အျဖစ္ ရာထူး တိုးျမႇင့္ ရရွိႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ၎၏ နည္းပညာေနာက္ခံ ဗဟုသုတကို MBA မွရရွိေသာ စီးပြားေရးကြၽမ္းက်င္မႈႏွင့္ ေပါင္းစပ္ကာ ေအာင္ျမင္ေသာ နည္းပညာစတင္လုပ္ငန္း (Tech Startup)ကို တည္ ေထာင္ႏိုင္သည္။အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုေသာ္၊ MBA သည္ M.A ႏွင့္ M.Sc ဘြဲ႕မ်ားကဲ့သို႔ သီးျခားပညာရပ္တစ္ခု၏ သီအိုရီ သို႔မဟုတ္နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ အတိမ္အနက္ကို အဓိကထားျခင္းမဟုတ္ဘဲ၊ လက္ေတြ႕က်ေသာ စီးပြားေရး

ေခါင္းေဆာင္မႈႏွင့္ စီမံခန႔္ခြဲမႈဆိုင္ရာ ဗ်ဴဟာမ်ား ကို မတူညီေသာ ေနာက္ခံရွိ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္မ်ားအားသင္ၾကားေပးသည့္ ထူးျခားေသာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ဘြဲ႕တစ္ခု ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ဥကၠာျမင့္ (OMEGA Consultancy)