Salary သမိုင်းကြောင်း

Salary ကို “လစာ” လို့ခေါ်ကြောင်းကို အားလုံးနီးပါးက သိကြမှာပါ။ ဝန်ထမ်းတစ်ဦးဟာ တစ်လတာ လုပ်ငန်းဆောင် ရွက်ခဲ့မှုအတွက် လုပ်ခအနေနဲ့ သတ်မှတ်ငွေကြေးပမာဏတစ်ခုကိုရရှိပြီး ဒါကိုလစာလို့ခေါ်ကြပြီးအင်္ဂလိပ်လို Salary လို့ သုံးနှုန်းကြပါတယ်။ လစာကို ငွေသားနဲ့ပေးချေတာရှိကြသလို ယနေ့ခေတ်မှာတော့ Digital Money အဖြစ် Bank Account ထဲကို လွှဲပေးတာမျိုး (သို့မဟုတ်) Digital Pay တစ်ခုခုနဲ့လွှဲပြောင်းပေးတာမျိုးတွေလည်း ရှိလာကြ ပါတယ်။ လစာ ရဲ့ အင်္ဂလိပ်လိုစကားလုံး Salary ဆိုတာဖြစ်ပေါ်လာပုံက စိတ် ဝင်စားစရာမို့လို့ လေ့လာရေးသားလိုက်ပါတယ်။

“Salary” ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ သမိုင်းကြောင်း

“Salary” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ လက်တင်ဘာသာစကားက “salarium” ဆိုတဲ့ စကားလုံးကနေဆင်းသက်လာပါတယ်။ “Sal” ဆိုတာ လက်တင်ဘာသာလို “ဆား” ကိုဆိုလိုတာဖြစ်ပြီး arium ကတော့“ပေးချေမှု” လို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီစကားလုံး(၂)ခုကိုပေါင်းစပ်ထားတဲ့ “Salarium” ဆိုတာက“ဆားအတွက်ပေးတဲ့အခကြေးငွေ” (salt allowance) ဆိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ်။ ဒီစကားလုံးဟာရှေးရောမခေတ်မှာ စတင်အသုံးပြုခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ နောက်ပိုင်းကာလတွေမှာတော့ Salary ဆိုတာကို ဝန် ဆောင်မှုအတွက် ပုံမှန်လုပ်ခပေးချေငွေ “regular payment for services” ဆိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်နဲ့အသုံးပြုလာကြပါတယ်။ Salary ကို လစဉ်လုပ်ခ အပြင် တစ်နှစ်တာလုပ်ခ အနေဖြင့်လည်းသုံးနှုန်းကြတာရှိပေမယ့် “လစာ”ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ အတွင်ကျယ်ဆုံးပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဆားနဲ့ လုပ်ခအဖြစ် ပေးချေမှုသမိုင်း

ရှေးရောမခေတ်မှာ ဆားဟာ အလွန်တန်ဖိုးရှိတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆားကို အစားအစာထိန်းသိမ်းဖို့၊အရသာ ဖြည့်ဖို့ အသုံးပြုခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ငွေကြေးအဖြစ်တောင် အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ရောမအင်ပါယာကြီးဘုန်းမီးနေလ တောက်ပနေခဲ့စဉ်အချိန်က Via Salaria (Salt Road) ဆိုတဲ့ ကုန်သွယ်လမ်းကြောင်းစနစ်မှာလည်းဆားက အရေးကြီးဆုံး ကုန်ပစ္စည်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရောမအင်ပါယာမှာ စစ်သားတွေနဲ့ အမှုထမ်းတွေကို သူတို့ရဲ့ဝန်ဆောင်မှု အတွက် လုပ်ခအဖြစ် ဆားတစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပေးချေခဲ့တယ်လို့ သမိုင်းဆရာတွေကမှတ် တမ်းတင်ထားပါတယ်။ Pliny the Elder ဆိုတဲ့ ရောမသမိုင်းရေးသူက ဒီအကြောင်းကို ရေးသားခဲ့ပြီးဒီဆားပေးချေမှုကို “salarium” လို့ ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ဆားပေးချေမှုဟာ အထူးသဖြင့်ရောမစစ်သားတွေအတွက် အရေးပါခဲ့ပါတယ်။ ဆားဟာ သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ
မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့အရာဖြစ်ပြီး၊ တစ်ခါတစ်ရံ ဆားကို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားပြီး အခြားပစ္စည်းတွေနဲ့လည်းလဲလှယ် နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် “salarium” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ တဖြည်းဖြည်း လုပ်ခလစာရဲ့အဓိပ္ပါယ်အဖြစ် ပြောင်းလဲ လာခဲ့ပါတယ်။ Salarium ဟာ ဆားဝယ်ရန်ပေးတဲ့ထောက်ပံ့ငွေ (allowance for purchasing salt) ဟု လည်း အဓိပ္ပါယ်ကောက်ယူကြသူတွေလည်းရှိကြပါတယ်။ ရောမစစ်သားတွေဟာဆားကို လုပ်ခအဖြစ် ရရှိတာကို ဂုဏ်ယူ စရာအဖြစ် ယူဆခဲ့ကြကြောင်း ဖတ်ရှုမှတ်သားဘူးပါတယ်။

ဆားရဲ့တန်ဖိုး

ခေတ်မှာ ဆားဟာ “အဖြူရောင်ရွှေ” လို့တောင် ခေါ်ခံရလောက်အောင် တန်ဖိုးရှိခဲ့ပါတယ်။ ဆားဟာအဲ့အချိန်မှာ အလွန် တန်ဖိုးရှိတဲ့ကုန်စည်ဖြစ်ပြီးကုန်သွယ်ဖို့အတွက်ဖလှယ်တဲ့ပစ္စည်းလိုလည်းအသုံးပြုခဲ့ကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။“Via Salaria” ဆိုတဲ့ဆားကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းက ရောမမြို့နဲ့ Adriatic ပင်လယ်ကိုချိတ်ဆက်ထားတာကအထင်အရှားဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးခေတ်ကာလတွေက ဆားကြောင့် စစ်ပွဲကြီးတွေဖြစ်ရတဲ့အထိ ဆားကလူမှုအသိုက်အဝန်းမှာ လွန်စွာ အရေးပါခဲ့ ပါတယ်။ ဆားကြောင့်ဖြစ်ပွားခဲ့ရသော စစ်ပွဲများစွာရှိခဲ့သည့်အနက်ထင်ရှားသော စစ်ပွဲအချို့ကိုဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

ဆားကြောင့်ဖြစ်သော စစ်ပွဲများ

(က) Zhuolu စစ်ပွဲ (တရုတ်) (Three Sovereigns period)
 အကြောင်းအရင်း – Shanxi ပြည်နယ်ရှိ Xiezhou ဆားကန် (解州盐池) ကို ထိန်းချုပ်ရန် Yellow Emperor (黄帝) vs Chi You (蚩尤)တို့တိုက်ခိုက်ကြသောကြောင့် စစ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
 အရေးပါမှု – တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးအကြီးမားဆုံးစစ်ပွဲတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဆားအရင်းအမြစ်ကိုထိန်းချုပ်ခြင်းသည် မြို့တော်များ၏ တည်နေရာကို သက်ရောက်စေခဲ့ပါတယ်။

(ခ) ဗင်းနစ်-ဂျီနိုအာ ဆားစစ်ပွဲ (Salt War of 1378–1381)
 အကြောင်းရင်း : အီတလီမြို့ပြနိုင်ငံများဖြစ်သော ဗင်းနစ် နှင့် ဂျီနိုအာတို့သည် မြေထဲပင်လယ်ရှိဆားဈေးကွက် နှင့် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများအတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုကြောင့် စစ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
 အကျိုးဆက် : ဗင်းနစ်သည် ဂျီနိုအာကို အနိုင်ရပြီး ဆားကုန်သွယ်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

(ဂ) ပါရာဂွေးဆားစစ်ပွဲ (Paraguayan Salt War, 1932–1935)
 အကြောင်းရင်း : ပါရာဂွေးနှင့် ဘိုလီးဗီးယားတို့သည် ချာကိုဒေသ (Gran Chaco) ရှိသဘာဝဆားအိုင်များနှင့် သယံဇာတများအတွက် စစ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
 အကျိုးဆက် : ပါရာဂွေးက အနိုင်ရသော်လည်း လူပေါင်းထောင်ချီသေဆုံးခဲ့ပါတယ်။အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ဂန္ဒီ၏ “ဆား လှုပ်ရှားမှု” (Salt March) ၁၉၃၀ ဗြိတိန်အုပ်ချုပ်ရေးကာလ အတွင်း ဗြိတိန်များက ဆားထုတ်လုပ်ခွင့်ကို အစိုးရပိုင်အဖြစ်ထားပြီး ဆားပေါ်တွင်မြင့်မား  သည့် အခွန်ချထားခဲ့ကြပါတယ်။ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယ၏ အမျိုးသားခေါင်းဆောင် မဟတ္တမဂန္ဒီ ကဆားထုတ်လုပ်ခြင်း အတွက် လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် ဗြိတိသျှဆန့်ကျင်ရေးအတွက်ဒန်ဒီတိုင်တန်းလမ်းလျှောက် လှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဤဆားလှုပ်ရှားမှု (Salt March) သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေး လှုပ်ရှားမှုအတွက် အခြေခံအဖြစ် အရေးပါခဲ့ပါတယ်။

စကားလုံးရဲ့ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှု

ရောမခေတ်ပြီးနောက်မှာ “salarium” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ ဆားပေးချေမှုကနေ ယေဘုယျအားဖြင့်“လုပ်ခလစာ” သို့မဟုတ် “ပုံမှန်ပေး ချေတဲ့ ဝင်ငွေ” ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်အဖြစ် ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဆားအစား ငွေကြေးနဲ့ ပေးချေမှုတွေ ပိုအသုံးများလာသော်လည်း ဒီစကားလုံးဟာခေတ်သစ်ဘာသာစကားတွေထဲမှာ လုပ်ခလစာကို ရည်ညွှန်းတဲ့စကားလုံးအဖြစ်ဆက်လက်အသုံးပြုလာခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားထဲမှာ “salary” ဆိုတဲ့စကားလုံးဟာ ပုံမှန်လစာကို ဆိုလိုပြီး၊ ပြင်သစ်ဘာသာမှာ “salaire”၊ အီတလီဘာသာမှာ “salario” စသဖြင့် ဆင်တူစကားလုံးတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီစကားလုံးတွေအားလုံးဟာလက်တင်ဘာသာစကားလုံး “salarium” ကို အခြေခံထားပြီးမိမိဘာသာစကားအဖြစ်မွေးစားလိုက်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် Salary

မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း လစာဆိုတာကို အင်္ဂလိပ်လို Salary လို့ သုံးနှုန်းပါတယ်။ အခြေခံလစာ(Basic Salary)၊အသားတင် လစာ(Net Salary)၊ စုစုပေါင်းလစာ (Total Salary) စသည်ဖြင့်တွက်ချက်မှုပုံစံအပေါ်မူတည်ပြီး လစာကို အမျိုးမျိုး ခေါ်ဝေါ်သုံးနှုန်းကြတာရှိကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်နေ့စဉ်ဘဝတွေမှာ အရေးပါတဲ့ Salary ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ ဖြစ်တည်လာပုံကိုလေ့လာရေးသားတင်ပြလိုက်ပါတယ်။

ဥက္ကာမြင့်

zawgyi

Salary ကို “လစာ” လို႔ေခၚေၾကာင္းကို အားလုံးနီးပါးက သိၾကမွာပါ။ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးဟာ တစ္လတာ လုပ္ငန္းေဆာင္ ႐ြက္ခဲ့မႈအတြက္ လုပ္ခအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ေငြေၾကးပမာဏတစ္ခုကိုရရွိၿပီး ဒါကိုလစာလို႔ေခၚၾကၿပီးအဂၤလိပ္လို Salary လို႔ သုံးႏႈန္းၾကပါတယ္။ လစာကို ေငြသားနဲ႔ေပးေခ်တာရွိၾကသလို ယေန႔ေခတ္မွာေတာ့ Digital Money အျဖစ္ Bank Account ထဲကို လႊဲေပးတာမ်ိဳး (သို႔မဟုတ္) Digital Pay တစ္ခုခုနဲ႔လႊဲေျပာင္းေပးတာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိလာၾက ပါတယ္။ လစာ ရဲ႕ အဂၤလိပ္လိုစကားလုံး Salary ဆိုတာျဖစ္ေပၚလာပုံက စိတ္ ဝင္စားစရာမို႔လို႔ ေလ့လာေရးသားလိုက္ပါတယ္။

“Salary” ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္း

“Salary” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ လက္တင္ဘာသာစကားက “salarium” ဆိုတဲ့ စကားလုံးကေနဆင္းသက္လာပါတယ္။ “Sal” ဆိုတာ လက္တင္ဘာသာလို “ဆား” ကိုဆိုလိုတာျဖစ္ၿပီး arium ကေတာ့“ေပးေခ်မႈ” လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစကားလုံး(၂)ခုကိုေပါင္းစပ္ထားတဲ့ “Salarium” ဆိုတာက“ဆားအတြက္ေပးတဲ့အခေၾကးေငြ” (salt allowance) ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ရွိပါတယ္။ ဒီစကားလုံးဟာေရွးေရာမေခတ္မွာ စတင္အသုံးျပဳခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာေတာ့ Salary ဆိုတာကို ဝန္ ေဆာင္မႈအတြက္ ပုံမွန္လုပ္ခေပးေခ်ေငြ “regular payment for services” ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္နဲ႔အသုံးျပဳလာၾကပါတယ္။ Salary ကို လစဥ္လုပ္ခ အျပင္ တစ္ႏွစ္တာလုပ္ခ အေနျဖင့္လည္းသုံးႏႈန္းၾကတာရွိေပမယ့္ “လစာ”ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အတြင္က်ယ္ဆုံးပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဆားနဲ႔ လုပ္ခအျဖစ္ ေပးေခ်မႈသမိုင္း

ေရွးေရာမေခတ္မွာ ဆားဟာ အလြန္တန္ဖိုးရွိတဲ့ ပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆားကို အစားအစာထိန္းသိမ္းဖို႔၊အရသာ ျဖည့္ဖို႔ အသုံးျပဳခဲ့ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ေငြေၾကးအျဖစ္ေတာင္ အသုံးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ေရာမအင္ပါယာႀကီးဘုန္းမီးေနလ ေတာက္ပေနခဲ့စဥ္အခ်ိန္က Via Salaria (Salt Road) ဆိုတဲ့ ကုန္သြယ္လမ္းေၾကာင္းစနစ္မွာလည္းဆားက အေရးႀကီးဆုံး ကုန္ပစၥည္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေရာမအင္ပါယာမွာ စစ္သားေတြနဲ႔ အမႈထမ္းေတြကို သူတို႔ရဲ႕ဝန္ေဆာင္မႈ အတြက္ လုပ္ခအျဖစ္ ဆားတစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ေပးေခ်ခဲ့တယ္လို႔ သမိုင္းဆရာေတြကမွတ္ တမ္းတင္ထားပါတယ္။ Pliny the Elder ဆိုတဲ့ ေရာမသမိုင္းေရးသူက ဒီအေၾကာင္းကို ေရးသားခဲ့ၿပီးဒီဆားေပးေခ်မႈကို “salarium” လို႔ ေခၚခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ဆားေပးေခ်မႈဟာ အထူးသျဖင့္ေရာမစစ္သားေတြအတြက္ အေရးပါခဲ့ပါတယ္။ ဆားဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘဝမွာ
မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့အရာျဖစ္ၿပီး၊ တစ္ခါတစ္ရံ ဆားကို ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားၿပီး အျခားပစၥည္းေတြနဲ႔လည္းလဲလွယ္ ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ “salarium” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ တျဖည္းျဖည္း လုပ္ခလစာရဲ႕အဓိပၸါယ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ လာခဲ့ပါတယ္။ Salarium ဟာ ဆားဝယ္ရန္ေပးတဲ့ေထာက္ပံ့ေငြ (allowance for purchasing salt) ဟု လည္း အဓိပၸါယ္ေကာက္ယူၾကသူေတြလည္းရွိၾကပါတယ္။ ေရာမစစ္သားေတြဟာဆားကို လုပ္ခအျဖစ္ ရရွိတာကို ဂုဏ္ယူ စရာအျဖစ္ ယူဆခဲ့ၾကေၾကာင္း ဖတ္ရႈမွတ္သားဘူးပါတယ္။

ဆားရဲ႕တန္ဖိုး

ေခတ္မွာ ဆားဟာ “အျဖဴေရာင္ေ႐ႊ” လို႔ေတာင္ ေခၚခံရေလာက္ေအာင္ တန္ဖိုးရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆားဟာအဲ့အခ်ိန္မွာ အလြန္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ကုန္စည္ျဖစ္ၿပီးကုန္သြယ္ဖို႔အတြက္ဖလွယ္တဲ့ပစၥည္းလိုလည္းအသုံးျပဳခဲ့ၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။“Via Salaria” ဆိုတဲ့ဆားကုန္သြယ္မႈလမ္းေၾကာင္းက ေရာမၿမိဳ႕နဲ႔ Adriatic ပင္လယ္ကိုခ်ိတ္ဆက္ထားတာကအထင္အရွားျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးေခတ္ကာလေတြက ဆားေၾကာင့္ စစ္ပြဲႀကီးေတြျဖစ္ရတဲ့အထိ ဆားကလူမႈအသိုက္အဝန္းမွာ လြန္စြာ အေရးပါခဲ့ ပါတယ္။ ဆားေၾကာင့္ျဖစ္ပြားခဲ့ရေသာ စစ္ပြဲမ်ားစြာရွိခဲ့သည့္အနက္ထင္ရွားေသာ စစ္ပြဲအခ်ိဳ႕ကိုေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဆားေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စစ္ပြဲမ်ား

(က) Zhuolu စစ္ပြဲ (တ႐ုတ္) (Three Sovereigns period)
 အေၾကာင္းအရင္း – Shanxi ျပည္နယ္ရွိ Xiezhou ဆားကန္ (解州盐池) ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ Yellow Emperor (黄帝) vs Chi You (蚩尤)တို႔တိုက္ခိုက္ၾကေသာေၾကာင့္ စစ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
 အေရးပါမႈ – တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံးအႀကီးမားဆုံးစစ္ပြဲတစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ ဆားအရင္းအျမစ္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းသည္ ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ား၏ တည္ေနရာကို သက္ေရာက္ေစခဲ့ပါတယ္။

(ခ) ဗင္းနစ္-ဂ်ီႏိုအာ ဆားစစ္ပြဲ (Salt War of 1378–1381)
 အေၾကာင္းရင္း : အီတလီၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ဗင္းနစ္ ႏွင့္ ဂ်ီႏိုအာတို႔သည္ ေျမထဲပင္လယ္ရွိဆားေဈးကြက္ ႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားအတြက္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေၾကာင့္ စစ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
 အက်ိဳးဆက္ : ဗင္းနစ္သည္ ဂ်ီႏိုအာကို အႏိုင္ရၿပီး ဆားကုန္သြယ္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

(ဂ) ပါရာေဂြးဆားစစ္ပြဲ (Paraguayan Salt War, 1932–1935)
 အေၾကာင္းရင္း : ပါရာေဂြးႏွင့္ ဘိုလီးဗီးယားတို႔သည္ ခ်ာကိုေဒသ (Gran Chaco) ရွိသဘာဝဆားအိုင္မ်ားႏွင့္ သယံဇာတမ်ားအတြက္ စစ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
 အက်ိဳးဆက္ : ပါရာေဂြးက အႏိုင္ရေသာ္လည္း လူေပါင္းေထာင္ခ်ီေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ဂႏၵီ၏ “ဆား လႈပ္ရွားမႈ” (Salt March) ၁၉၃၀ ၿဗိတိန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလ အတြင္း ၿဗိတိန္မ်ားက ဆားထုတ္လုပ္ခြင့္ကို အစိုးရပိုင္အျဖစ္ထားၿပီး ဆားေပၚတြင္ျမင့္မား  သည့္ အခြန္ခ်ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ထို႔ေၾကာင့္ အိႏၵိယ၏ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ မဟတၱမဂႏၵီ ကဆားထုတ္လုပ္ျခင္း အတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ျပန္လည္ရယူရန္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ်ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ဒန္ဒီတိုင္တန္းလမ္းေလွ်ာက္ လႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဤဆားလႈပ္ရွားမႈ (Salt March) သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈအတြက္ အေျခခံအျဖစ္ အေရးပါခဲ့ပါတယ္။

စကားလုံးရဲ႕ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲမႈ

ေရာမေခတ္ၿပီးေနာက္မွာ “salarium” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ ဆားေပးေခ်မႈကေန ေယဘုယ်အားျဖင့္“လုပ္ခလစာ” သို႔မဟုတ္ “ပုံမွန္ေပး ေခ်တဲ့ ဝင္ေငြ” ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါတယ္။အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ဆားအစား ေငြေၾကးနဲ႔ ေပးေခ်မႈေတြ ပိုအသုံးမ်ားလာေသာ္လည္း ဒီစကားလုံးဟာေခတ္သစ္ဘာသာစကားေတြထဲမွာ လုပ္ခလစာကို ရည္ၫႊန္းတဲ့စကားလုံးအျဖစ္ဆက္လက္အသုံးျပဳလာခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္၊ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားထဲမွာ “salary” ဆိုတဲ့စကားလုံးဟာ ပုံမွန္လစာကို ဆိုလိုၿပီး၊ ျပင္သစ္ဘာသာမွာ “salaire”၊ အီတလီဘာသာမွာ “salario” စသျဖင့္ ဆင္တူစကားလုံးေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီစကားလုံးေတြအားလုံးဟာလက္တင္ဘာသာစကားလုံး “salarium” ကို အေျခခံထားၿပီးမိမိဘာသာစကားအျဖစ္ေမြးစားလိုက္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ Salary

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း လစာဆိုတာကို အဂၤလိပ္လို Salary လို႔ သုံးႏႈန္းပါတယ္။ အေျခခံလစာ(Basic Salary)၊အသားတင္ လစာ(Net Salary)၊ စုစုေပါင္းလစာ (Total Salary) စသည္ျဖင့္တြက္ခ်က္မႈပုံစံအေပၚမူတည္ၿပီး လစာကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚေဝၚသုံးႏႈန္းၾကတာရွိၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေန႔စဥ္ဘဝေတြမွာ အေရးပါတဲ့ Salary ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ ျဖစ္တည္လာပုံကိုေလ့လာေရးသားတင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဥကၠာျမင့္