အခြေခံ ခေါင်းဆောင်မှု အပြုအမူ (၅)ခု

ကနေ့ခေတ်ခေါင်းမှုအပြုအမူတွေထဲ‌မှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုအပြုအမူတွေကိုဘာတွေများဖြစ်မလဲ။ နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၅ နိုင်ငံက မန်နေဂျာတွေ ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့ပေါင်း ၂ဒသမ၅ သန်းကို လေ့လာထားတဲ့ Gallup သုတေသန အစီရင်ခံစာအရ လူ ၁၀ ယောက်မှာ ၁
ယောက်က တခြားသူတွေကို စီမံခန့်ခွဲဖို့အတွက် သဘာဝအတိုင်း အရည်အချင်း မြင့်မားစွာပိုင်ဆိုင်ထားလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဝန်ထမ်း နှစ်ယောက်မှာ တယောက်ကမန်နေဂျာနဲ့အဆင်မပြေလို့ အလုပ်ကနေ ထွက်သွားကြရတယ်လို့ ဒီအစီရင်ခံစာကဖော်ပြထားပါတယ်။ အခုဖော်ပြမယ့်အချက်တွေကတော့ ကနေ့ခေတ်ခေါင်းဆောင်မှုမှာ ရှိရမယ့်အခြေခံအပြုအမူတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။

စစ်မှန်မှု (Authenticity)

စစ်မှန်မှုဆိုတာ စစ်မှန်ပြီး ရိုးသားတာကိုပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ ခေါင်းဆောင်ကောင်းတဦးကစစ်မှန်ပြီး လူများရဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ခေါင်းဆောင်ကောင်းတယောက်ကရိုးသားမှုရှိဖို့လိုပါတယ်။ တခါတလေမှာ အလုပ်ဖြစ်ဖို့၊ မဖြစ်ဖို့ မသေချာတဲ့ မူဝါဒအ သစ်တခုကိုဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ စိန်ခေါ်မှုများကို အသိအမှတ်ပြုပြီး ဝန်ထမ်းများကို အကြံဉာဏ်ပေးဖို့၊တုံ့ပြန်ချက်ပေးဖို့ တိုက်တွန်းပြီးတော့ စစ်မှန်မှုကို ပြသနိုင်ပါတယ်။ ဒီအချက်က ယုံကြည်မှုနဲ့စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်မှုကို ရရှိဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

ရိုးသားမှု (Integrity)

ကြီးမြတ်တဲ့ ခေါင်းဆောင်များက သူတို့ရဲ့ တန်ဖိုးများနဲ့ အခြေခံမူများနဲ့အညီရိုးသားမှုကိုအသုံးပြုပြီး ကျင့်ဝတ်နနဲ့အညီ ပြုမူနေထိုင်ကြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ငွေကြေးထက်နာမည်ဂုဏ်သိက္ခာကို အလေးပေးတာမျိုး၊ ငွေရရင်ပြီးရော ဘာမဆိုလုပ်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲကုမ္ပဏီရဲ့ နာ မည်ဂုဏ်သတင်းနဲ့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ နာမည်ဂုဏ်သတင်းကိုအထူးအလေးပေးတာမျိုးပါ။

နှိမ့်ချမှု (Humility)

ခေါင်းဆောင်မှုမှာ မိမိကိုယ်ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး နှိမ့်ချစွာနေထိုင်တာလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ပညာရည်ပြည့်ဝတဲ့သူများက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်နှိမ့်ချကြပါတယ်။ မြန်မာစကားရှိပါတယ်။မပြည့်တဲ့အိုး ဘောင်ဘင်ခတ်တယ်ဆိုတဲ့ စကားပါ။ ပညာပြည့်ဝတဲ့သူတွေ၊ပြည့်ပြီးသားအိုးတွေကတော့ ဘောင်ဘင်မခတ်တော့ပါဘူး။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်နှိမ့်ချပြီး အဖွဲ့ရဲ့ပံ့ပိုးကူညီမှုများကို တန်ဖိုးထားတာက ခေါင်းဆောင်မှုအရည်အသွေးတခုပဲဖြစ်ပါတယ်။

တာဝန်ယူမှု (Accountability)

တာဝန်ယူမှုဆိုတာက လုပ်ဆောင်ချက်များနဲ့ နောက်ဆက်တွဲအကျိုးဆက်များကိုတာဝန်ယူတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အမှားတခုရှိလာတဲ့အခါ လျင်မြန်စွာလက်ခံတာ၊ ပြင်ဆင်တာ၊သုံးစွဲသူတွေကို ကြိုတင်အသိပေးတာစသဖြင့် ထိရောက်တဲ့ ခေါင်းဆောင်မှု၊ စီမံခန့်ခွဲမှုကိုပြသနိုင်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုတာဝန်ယူမှုက သုံးစွဲသူများကို ကိုယ့်အဖွဲ့ရဲ့ ရိုးသားမှုနဲ့ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို အာမခံဖြစ်စေပါတယ်။

ပွင့်လင်းမြင်သာမှု (Transparency)

ပွင့်လင်းမြင်သာမှုက လုပ်ငန်းခွင်တိုင်းမှာ ပိုမိုလိုအပ်ပါတယ်။ တခါတလေမှာအလုပ်အခြေအနေ၊ ဘတ်ဂျက်အခြေအနေ၊အကျပ်အ တည်းအခြေအနေတွေကိုပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိရှိ ဝန်ထမ်းတွေကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားပြီးပူးပေါင်းအဖြေရှာတာမျိုးကိုလည်း တချို့လုပ် ငန်းခွင်တွေမှာလုပ်လာကြပါပြီ။မူဝါဒချမှတ်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ စည်းကမ်းတခုပြဌာန်းတာပဲဖြစ်ဖြစ် အားလုံးပါဝင်နိုင်ရေးကိုဦးစားပေးလာကြပါပြီ။ ဦးဆောင်သူတွေကပဲ ဆွဲတဲ့ စည်းမျဉ်းဥပဒေတွေ၊ မူဝါဒတွေမဟုတ်ဘဲဝန်ထမ်းတွေကပါ ပူးပေါင်းပါဝင်ပြီး ဆွေးနွေးထားတဲ့ ရလဒ်တွေ၊ ပြဌာန်းချက်တွေကို ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်လာကြပါတယ်။

ဒီအချက်တွေကတော့ ခေါင်းဆောင်တယောက်မှာရှိရမယ့်အခြေခံခေါင်းဆောင်မှုအပြုအမူတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ ခေါင်းဆောင်ကဘယ်သူမဆိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခေါင်းဆောင်တယောက်မှာ ရှိသင့်ရှိထိုက်တဲ့အခြေခံကျင့်ဝတ်တွေ၊ စံနှုန်းတွေ၊ အပြုအမူတွေရှိမှသာခေါင်း ဆောင်ကောင်းတယောက်ဖြစ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကျော့ကေခိုင်

zawgyi

ကေန႔ေခတ္ေခါင္းမႈအျပဳအမူေတြထဲ‌မွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈအျပဳအမူေတြကိုဘာေတြမ်ားျဖစ္မလဲ။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၅ ႏိုင္ငံက မန္ေနဂ်ာေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ေပါင္း ၂ဒသမ၅ သန္းကို ေလ့လာထားတဲ့ Gallup သုေတသန အစီရင္ခံစာအရ လူ ၁၀ ေယာက္မွာ ၁
ေယာက္က တျခားသူေတြကို စီမံခန႔္ခြဲဖို႔အတြက္ သဘာဝအတိုင္း အရည္အခ်င္း ျမင့္မားစြာပိုင္ဆိုင္ထားလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဝန္ထမ္း ႏွစ္ေယာက္မွာ တေယာက္ကမန္ေနဂ်ာနဲ႔အဆင္မေျပလို႔ အလုပ္ကေန ထြက္သြားၾကရတယ္လို႔ ဒီအစီရင္ခံစာကေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အခုေဖာ္ျပမယ့္အခ်က္ေတြကေတာ့ ကေန႔ေခတ္ေခါင္းေဆာင္မႈမွာ ရွိရမယ့္အေျခခံအျပဳအမူေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

စစ္မွန္မႈ (Authenticity)

စစ္မွန္မႈဆိုတာ စစ္မွန္ၿပီး ႐ိုးသားတာကိုေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတဦးကစစ္မွန္ၿပီး လူမ်ားရဲ႕ ယုံၾကည္စိတ္ခ်မႈကိုျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတေယာက္က႐ိုးသားမႈရွိဖို႔လိုပါတယ္။ တခါတေလမွာ အလုပ္ျဖစ္ဖို႔၊ မျဖစ္ဖို႔ မေသခ်ာတဲ့ မူဝါဒအ သစ္တခုကိုျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ဝန္ထမ္းမ်ားကို အႀကံဉာဏ္ေပးဖို႔၊တုံ႔ျပန္ခ်က္ေပးဖို႔ တိုက္တြန္းၿပီးေတာ့ စစ္မွန္မႈကို ျပသႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္က ယုံၾကည္မႈနဲ႔စိတ္ဓာတ္ျမႇင့္တင္မႈကို ရရွိဖို႔ ကူညီေပးႏိုင္ပါတယ္။

႐ိုးသားမႈ (Integrity)

ႀကီးျမတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက သူတို႔ရဲ႕ တန္ဖိုးမ်ားနဲ႔ အေျခခံမူမ်ားနဲ႔အညီ႐ိုးသားမႈကိုအသုံးျပဳၿပီး က်င့္ဝတ္နနဲ႔အညီ ျပဳမူေနထိုင္ၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေငြေၾကးထက္နာမည္ဂုဏ္သိကၡာကို အေလးေပးတာမ်ိဳး၊ ေငြရရင္ၿပီးေရာ ဘာမဆိုလုပ္တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲကုမၸဏီရဲ႕ နာ မည္ဂုဏ္သတင္းနဲ႔ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ နာမည္ဂုဏ္သတင္းကိုအထူးအေလးေပးတာမ်ိဳးပါ။

ႏွိမ့္ခ်မႈ (Humility)

ေခါင္းေဆာင္မႈမွာ မိမိကိုယ္ကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ႏွိမ့္ခ်စြာေနထိုင္တာလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ပညာရည္ျပည့္ဝတဲ့သူမ်ားက ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ႏွိမ့္ခ်ၾကပါတယ္။ ျမန္မာစကားရွိပါတယ္။မျပည့္တဲ့အိုး ေဘာင္ဘင္ခတ္တယ္ဆိုတဲ့ စကားပါ။ ပညာျပည့္ဝတဲ့သူေတြ၊ျပည့္ၿပီးသားအိုးေတြကေတာ့ ေဘာင္ဘင္မခတ္ေတာ့ပါဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ႏွိမ့္ခ်ၿပီး အဖြဲ႕ရဲ႕ပံ့ပိုးကူညီမႈမ်ားကို တန္ဖိုးထားတာက ေခါင္းေဆာင္မႈအရည္အေသြးတခုပဲျဖစ္ပါတယ္။

တာဝန္ယူမႈ (Accountability)

တာဝန္ယူမႈဆိုတာက လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲအက်ိဳးဆက္မ်ားကိုတာဝန္ယူတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အမွားတခုရွိလာတဲ့အခါ လ်င္ျမန္စြာလက္ခံတာ၊ ျပင္ဆင္တာ၊သုံးစြဲသူေတြကို ႀကိဳတင္အသိေပးတာစသျဖင့္ ထိေရာက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ စီမံခန႔္ခြဲမႈကိုျပသႏိုင္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတာဝန္ယူမႈက သုံးစြဲသူမ်ားကို ကိုယ့္အဖြဲ႕ရဲ႕ ႐ိုးသားမႈနဲ႔ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရမႈကို အာမခံျဖစ္ေစပါတယ္။

ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ (Transparency)

ပြင့္လင္းျမင္သာမႈက လုပ္ငန္းခြင္တိုင္းမွာ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္။ တခါတေလမွာအလုပ္အေျခအေန၊ ဘတ္ဂ်က္အေျခအေန၊အက်ပ္အ တည္းအေျခအေနေတြကိုပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိ ဝန္ထမ္းေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားၿပီးပူးေပါင္းအေျဖရွာတာမ်ိဳးကိုလည္း တခ်ိဳ႕လုပ္ ငန္းခြင္ေတြမွာလုပ္လာၾကပါၿပီ။မူဝါဒခ်မွတ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စည္းကမ္းတခုျပဌာန္းတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အားလုံးပါဝင္ႏိုင္ေရးကိုဦးစားေပးလာၾကပါၿပီ။ ဦးေဆာင္သူေတြကပဲ ဆြဲတဲ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြ၊ မူဝါဒေတြမဟုတ္ဘဲဝန္ထမ္းေတြကပါ ပူးေပါင္းပါဝင္ၿပီး ေဆြးေႏြးထားတဲ့ ရလဒ္ေတြ၊ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္လာၾကပါတယ္။

ဒီအခ်က္ေတြကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္မွာရွိရမယ့္အေျခခံေခါင္းေဆာင္မႈအျပဳအမူေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ကဘယ္သူမဆိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္မွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့အေျခခံက်င့္ဝတ္ေတြ၊ စံႏႈန္းေတြ၊ အျပဳအမူေတြရွိမွသာေခါင္း ေဆာင္ေကာင္းတေယာက္ျဖစ္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေက်ာ့ေကခိုင္